Tan iyo markii Madaxweyne Muuse Biixi Cabdi uu munaasibadii 28 Guuradii ka soo wareegtay dib ula soo noqashadii madax-bannaanida Somaliland ee 18ka May ku dhawaaqay inuu cafis u fidiyey Maxaabiistii ciidammada Qaranku ay ka qabsadeen maamul-goboleedka Soomaaliya ee Puntland dagaalkii ka dhacay Tukaraq Bishii May 2018, waxa samotaliska nabadda u heellan iyo Qarammada midoobayba ay ku sifeeyeen talaabo geesinimo ah oo waxtar u ah nabadda gobolka Geeska Afrika, oo madaxweynaha Somaliland ku dhiiraday.
Xukuumadda Somaliland oo fulinaysa cafiskii madaxweynuhu waxay si milgo leh u sii ambo-bixisay 14 maxbuus ee laga qabtay Puntland, kuwaasi oo u duulay Garoowe, waxaana sii sagootiyey Madaxweyne ku-xigeenka Somaliland Md. Cabdiraxmaan Saylici iyo Wasiirka Arrimaha Gudaha Gudaha Maxamed Kaahin, halka maamulka Garoowe ay iyaguna soo daayeen saddex maxbuus oo Somaliland laga qabtay.
Nabad jacaylka ay Somaliland muujisay ee ay ku doorbidayso inay kula naalooto jaarkeeda, waxaanay u cuntamin maamul goboleedka Puntland oo Salaasadii Madaxweyne Ku-xigeenka maamulkaasi, Axmed Cilmi Cismaan (Karaash) uu salaadii Ciidul-fidriga kaga tiraabay dhiilo colaadeed, taasi oo ah mid aan ugub aheyn, balse laga eegayey maamuleyaasha Garoowe oo riyadoodu ku ururtay inay si maalinle ah faq iyo fagaareba uga soo bu’aan Somaliland, waxaanu Axmed Karaash yidhi “Muuse Biixi wuxuu leeyahay Nabadgelyo ayaan rabaa, laakiin Reer barigu waxay yidhaahdaan ‘Waa la tahay’ inta uu Puntland ku jiro ma dhacayso nabadi, mana suurtoobayso.”
Xukuumadda Somaliland iyo shacbigeedaba wax macno ah umay sameynin dagaalka uu iclaamiyey maalintaas Ciiddeed ee Ummadda Islaamka ay tahay inay is wada saamaxaan, waxase uu hilmaansan yahay in Jamhuuriyadda Somaliland uu ka dhammaaday dulqaadkii ay u laheyd gardarooyinka joogtada ah ee Soomaaliya ku hayso Xudduudaha bariga Somaliland. Dagaalka uu shaaciyey Madaxweyne ku-xigeenka Puntland ayaa dadka qaarkii ku sifeeyeen inuu ahaa hadal shir kaga kac ah iyo hanjabaad faaruq ah oo ay ka muuqatay bisayl la’aan siyaasaddeed.
Axmed Karaash wuxuu xog ogaal u yahay in Puntland dhabar jab kala kulantay dhammaan weeraro aan xad laheyn oo ay ku soo qaadeen Somaliland, iyadoo Somaliland Goolaaftankiisa u aragta inuu Garoowe ku guubaabinayo dagaal aanu hadhow waxba uga tari doonin oo ka dhigan Maahmaahdii aheyd “Nimaan kuu furayni yaanu kuu rarin.”
Inkasta oo Somaliland siyaasaddeeda koowaad tahay nabad, haddana waxa ka go’an inay curdan-dhadhiso cid kasta oo ku soo tahan-baabta soohdimaheeda, waxaanay aaminsan tahay in Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdilaahi Dani uu cashar ka korodhsaday siyaasaddii ninkii ka horreeyey ku jabay, waxaanu u muuqdaa inuu siyaasadiisa ku wajahan Somaliland uu u beddelay “Dagaal afka ah”, taasi oo ay dhici karto in hadalka Axmed Karaashna arrintaas ka turjumayo.
Ugu dambeyn, waxa hadaaqa ka soo yeedhay Axmed Karaash uu i xasuusiyey tudduc ku jiray maansadii Kala-maan ee Abwaan Hadraawi oo ay ka mid ahaayeen:
“Naftu way ka Maagtaa
Godka lagu Maquunshoo
Maaray ka dhigtaa
Inay maahda caal waa
Meermeerka badisoo
Marmarsiiyo keento”
Qore: Cumar M. Faarax