Suudaan, Masar iyo Itoobiya ayaa dib u bilaabi doona wadahadalada maalinta talaadada ee ku saabsan buuxinta mega-damka Addis Ababa ee laga dhisayo wabiga Niil, Khartoum ayaa sidaas yidhi.
Wasiirka waraabka iyo waraabka ee seddexda dal ee webiga Niil ayaa ku kulmi doona muuqaal fiidiyoow ah, wasaarada waraabka ee Suudaan ayaa lagu sheegay hadal ay soo saartay.
Waxay intaas raacisay “Seddex goobjoogayaal oo ka socda Mareykanka, Midowga Yurub iyo Koonfur Afrika ayaa ka qeyb galaya.
Waxaa loo qorsheeyay inay noqoto biyo-xireenka ugu weyn Afrika ee Biyaha, Grand Renaissance Dam oo ku yaal buluugga buluugga ah (Egypt Nile) ayaa xiisad ka dhex abuurtay Masar tan iyo markii Ethiopia ay jabisay mashruucan sanadkii 2011.
Kadib sagaal sano oo wadahadalada hakad la geliyay, Mareykanka iyo Bangiga Adduunka ayaa maalgeliyey wada hadalada laga soo bilaabo Nofembar 2019 kaas oo loogu talagalay in lagu gaaro heshiis dhexmara saddexda dowladood.
Bishii Maajo, Masar waxay ku dhawaaqday inay dib u bilaabeyso wadahadaladii ku saabsan buuxinta kaydka biyo-xireenka 74 bilyan ee mitir cubic mitir, si “loo gaaro heshiis cadaalad ah, isu-dheellitiran oo dhammaystiran.”
Horaantii bishii May, Suudaan waxay diidey soo jeedinta Itoobiya ee ah inay la saxiixato heshiis bilow ah oo iftiininaya buuxinta kaydka, iyadoo ku tilmaamtay “dhibaatooyin sharci iyo farsamo.”
Dhamaan mawduucyada ugu dambeeyay waxaad raacdaa kanaalka tooska ah ee shabakada Google News ama khadka.
Khartoum iyo Qaahira labaduba waxay ka baqayaan in biyo-xireen dhererkiisu yahay 145-mitir ay qatar gelinayaan sahayda biyaha ee muhiimka ah marka kaydku bilaabmo in la buuxiyo bisha July sidii loo qorsheeyay Addis Ababa.
Laakiin iyada oo Masar ka walwalsan tahay saamiga ay leedahay wabiga Niil, oo ay ku tiirsan tahay badiyaa biyaheeda, Suudaan waxay rajeyneysaa in biyo-xireenku uu bixin karo koronto aad loogu baahan yahay isla markaana gacan ka geysan karto nidaaminta fatahaadda.
Webiga 6,600-kilomitir (3,900-mayl) Niil waa marin biyo dhaamin ah oo biyo iyo koronto siisa 10-ka waddan ee uu maro.
Tuulooyinkeeda ugu weyn, White and Blue Niles, waxay ku kulmayaan caasimada Suudaan ee Khartoum ka hor inta aysan qulqulayn waqooyiga iyagoo u sii gudbaya dhanka Badda Mediterranean.